فرق جو با جو دوسر

در دنیای غلات، جو و جو دوسر از اعضای شناخته‌شده و پرطرفدار هستند. هر دوی این غلات، سرشار از مواد مغذی و فواید سلامتی‌اند؛ اما آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که این دو چقدر شبیه یا متفاوت هستند؟ در این مقاله، قصد داریم ابهام را برطرف کنیم و به طور کامل به بررسی فرق جو با جو دوسر بپردازیم.

نگاهی به تاریخچه‌ی جو و جو دوسر

• جو:جو گیاهی با قدمت تاریخی طولانی است. شواهد نشان می‌دهند که کشت جو به حدود 10 هزار سال قبل باز می‌گردد. این غلات به دلیل مقاومت بالا در برابر خشکی، در بسیاری از نقاط جهان مورد کشت قرار گرفته و نقش مهمی در تامین غذای جوامع مختلف داشته است.
• جو دوسر: برخلاف جو، قدمت جو دوسر به مراتب کمتر است. شواهد باستان‌شناسی حاکی از آن است که کشت جو دوسر از حدود 3 هزار سال قبل در آسیای مرکزی آغاز شده است. این غلات به تدریج به سایر نقاط جهان راه یافت و امروزه یکی از غلات محبوب برای مصرف انسان و حیوانات به شمار می‌رود.

بررسی ظاهری جو و جو دوسر

• جو: دانه‌های جو، بلند و باریک هستند و پوسته‌ی سفت و محکمی آن‌ها را می‌پوشاند. رنگ دانه‌های جو می‌تواند بسته به نوع آن، از کرم روشن تا قهوه‌ای تیره متغیر باشد.
• جو دوسر: دانه‌های جو دوسر، به مراتب درشت‌تر و پهن‌تر از دانه‌های جو هستند. پوسته‌ی جو دوسر نازک‌تر است و به همین دلیل، زمان پخت جو دوسر نسبت به جو، کوتاه‌تر است. دانه‌های جو دوسر معمولا به رنگ قهوه‌ای روشن یا طلایی دیده می‌شوند.

شباهت‌های جو و جو دوسر

• خانواده‌ی غلات:

  هر دو جو و جو دوسر از خانواده‌ی علفیان (Poaceae) هستند. این خانواده شامل انواع مختلفی از غلات مانند گندم، برنج و ذرت می‌شود.

• منبع غنی از مواد مغذی:

  جو و جو دوسر هر دو سرشار از فیبر، ویتامین‌های گروه B، منیزیم، فسفر، آهن و سایر مواد مغذی ضروری هستند. این مواد به هضم غذا، تنظیم قند خون، تقویت سیستم ایمنی بدن و سلامت کلی کمک می‌کنند.

• کاهش کلسترول:

  هر دوی این غلات حاوی بتاگلوکان هستند، نوعی فیبر محلول که به کاهش کلسترول LDL (کلسترول بد) خون کمک می‌کند. این امر خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد.

• کنترل قند خون:

  فیبر موجود در جو و جو دوسر به تنظیم قند خون کمک می‌کند. این موضوع به ویژه برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 یا کسانی که در معرض خطر ابتلا به آن قرار دارند، اهمیت دارد.

تفاوت‌های جو و جو دوسر

• نوع گیاه:

  جو (Hordeum vulgare-Barley) یک غلات باستانی است که دانه‌های آن به صورت ردیفی و متراکم روی ساقه قرار می‌گیرند. جو دوسر (Avena sativa-Oat) گیاهی علفی است که دانه‌های آن به صورت خوشه‌ای در انتهای ساقه، به صورت مجزا از هم، رشد می‌کنند.

• ظاهر دانه:

  دانه‌ی جو بلندتر و باریک‌تر از دانه‌ی جو دوسر است. همچنین، دانه‌ی جو دارای پوسته‌ی سفت و محکمی است که به آن سبوس گفته می‌شود، در حالی که پوسته‌ی دانه‌ی جو دوسر نازک‌تر و قابل هضم است.

• طعم و بافت:

  جو طعم کمی تلخ و خاکی دارد و بافت جویده شدن آن سفت‌تر است. جو دوسر دارای طعم ملایم و کمی شیرین است و بافتی نرم و لطیف دارد.

• مصرف:

  جو به طور مستقیم قابل مصرف نیست. دانه‌ی جو ابتدا باید پوست‌کنده، خرد و فرآوری شود تا به اشکال مختلف مانند بلغور جو، جو پوست‌کنده، آرد جو و مالت جو درآید. جو دوسر به صورت خام قابل مصرف است. با این حال، بیشتر افراد آن را به صورت پخته و به عنوان بلغور جو دوسر (شوفاژ) مصرف می‌کنند.

فواید سلامتی

 هر دوی جو و جو دوسر فواید سلامتی متعددی دارند، اما برخی از این فواید به صورت اختصاصی در یکی از آن‌ها برجسته‌تر است.

• جو: جو به دلیل داشتن خاصیت ملین، برای افرادی که با مشکلات گوارشی مانند یبوست دست و پنجه نرم می‌کنند، گزینه‌ی مفیدی است. همچنین، جو حاوی مقادیر بالاتری از گلوتن نسبت به جو دوسر است.
• جو دوسر: جو دوسر به دلیل داشتن فیبر محلول بیشتر، انتخاب بهتری برای تنظیم قند خون و کاهش کلسترول LDL (کلسترول بد) خون است. همچنین، جو دوسر به دلیل داشتن پوسته‌ی نازک‌تر، نسبت به جو هضم آسان‌تری دارد و برای افرادی که به دنبال گزینه‌ی کم‌گلوتن هستند، مناسب‌تر است.

ارزش غذایی جو و جو دوسر

هر دوی جو و جو دوسر، منابع عالی فیبر، ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند. با این حال، در برخی از مواد مغذی خاص، تفاوت‌هایی بین آن‌ها وجود دارد:

• فیبر: هر دوی این غلات سرشار از فیبر هستند؛ اما جو دوسر حاوی نوع خاصی از فیبر محلول به نام بتاگلوکان است. این فیبر محلول، فواید بسیاری برای سلامتی دستگاه گوارش، کاهش کلسترول خون و کنترل قند خون دارد.
• پروتئین: میزان پروتئین موجود در جو کمی بیشتر از جو دوسر است.
• چربی: میزان چربی موجود در جو دوسر اندکی بیشتر از جو است. با این حال، چربی موجود در جو دوسر از نوع چربی‌های غیر اشباع است که برای سلامتی مفید است.
• ویتامین‌ها و مواد معدنی: هر دوی این غلات، حاوی مقادیر قابل توجهی از ویتامین‌های گروه B، منیزیم، آهن، روی و فسفر هستند. با این حال، جو دوسر از نظر میزان ویتامین B6 و آهن، کمی غنی‌تر از جو است.

بیشتر بخوانید: «خواص جو دوسر»

موارد مصرفی جو و جو دوسر

• جو: جو بیشتر در تهیه‌ی انواع نان، سوپ و آش مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، از جو برای تهیه‌ی مالت (ماده‌ی اولیه‌ی تهیه‌ی آبجو) و انواع جوانه‌ها استفاده می‌شود.
• جو دوسر: جو دوسر به دلیل طعم ملایم و سبوس مغذی آن، بیشتر در تهیه‌ی صبحانه و میان‌وعده‌ها کاربرد دارد. از جو دوسر می‌توان در تهیه‌ی گرانولا، پوره میوه، اسموتی، کلوچه و انواع بیسکویت‌های خانگی استفاده کرد. همچنین، جو دوسر به صورت پرک‌شده یا آسیاب‌شده (آرد جو دوسر) نیز در دسترس است که می‌توان از آن‌ها در پخت انواع نان و شیرینی‌های رژیمی و سالم استفاده نمود.

بیشتر بخوانید: «طرز تهیه گرانولا خانگی»