پیتزا! نامی که با شنیدنش، لبخندی روی لبها مینشیند. این غذای خوشمزه ایتالیایی که به سلطان فستفود شهرت دارد، مهمان همیشگی دورهمیهای دوستانه، عصرانههای دانشجویی و حتی شامهای خانوادگی ایرانیان شده است. اما آیا میدانستید فراتر از طعم لذیذ پیتزا، دنیایی از ارزشهای غذایی نهفته است؟ در این مقاله قصد داریم نگاهی علمی و البته جذاب به ارزش غذایی پیتزا انداخته و ببینیم این غذای محبوب، چه مواد مغذیای را برای بدن ما به ارمغان میآورد.
تجزیه و تحلیل مواد تشکیل دهنده پیتزا
برای درک بهتر ارزش غذایی پیتزا، لازم است اجزای اصلی آن را از نظر بگذرانیم. بهطور کلی، یک پیتزای معمولی از خمیر، سس گوجه فرنگی، پنیر پیتزا و انواع مواد رویه (topping) مانند سوسیس، کالباس، سبزیجات و گوشت تشکیل میشود. حال ببینیم هر یک از این اجزا چه حرفی برای گفتن دارند:
- خمیر پیتزا: معمولا از آرد گندم تهیه میشود و منبعی از کربوهیدرات، فیبر و در صورت سبوسدار بودن، حاوی ویتامینهای گروه B نیز میباشد. کربوهیدرات، سوخت اصلی بدن بوده و انرژی مورد نیاز برای فعالیتهای روزانه را تأمین میکند. فیبر موجود در آرد سبوسدار نیز به هضم غذا و احساس سیری طولانیمدت کمک میکند.
- سس گوجه فرنگی: این سس خوشمزه سرشار از لیکوپن (Lycopene) است، آنتیاکسیدانی قوی که به وفور در گوجه فرنگی یافت میشود. لیکوپن، خطر ابتلا به برخی سرطانها و بیماریهای قلبی را کاهش میدهد. همچنین سس گوجه فرنگی حاوی ویتامین C است که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک میکند.
- پنیر پیتزا: یکی از منابع اصلی کلسیم در پیتزا است. کلسیم برای سلامت استخوانها و دندانها ضروری بوده و از پوکی استخوان جلوگیری میکند. پنیر پیتزا همچنین حاوی پروتئین است که مادهی اولیهی ساخت و ترمیم بافتهای بدن به شمار میرود.
- مواد رویه (topping): این بخش از پیتزا، دنیایی از تنوع و مواد مغذی را به ما ارائه میدهد. گوشتهای فرآوریشده مانند سوسیس و کالباس حاوی پروتئین هستند اما به دلیل چربی و سدیم بالا، بهتر است در مصرف آنها محتاط باشیم.
سبزیجاتی مانند قارچ، فلفل دلمهای، ذرت و زیتون، سرشار از ویتامینها، املاح معدنی و آنتیاکسیدانها بوده و فیبر غذایی را نیز تأمین میکنند. انتخاب سبزیجات متنوع بهعنوان مواد رویه پیتزا، ارزش غذایی آن را به طور چشمگیری افزایش میدهد.
<< بیشتر بخوانید : راه های درمان کبد چرب >>
پیتزا، رژیم غذایی سالم یا ناسالم؟
این سوالی است که ذهن بسیاری از دوستداران پیتزا را درگیر میکند. حقیقت این است که ارزش غذایی پیتزا به نوع مواد تشکیل دهنده و نحوه پخت آن بستگی دارد.
اگر پیتزای شما با خمیر سبوسدار، سس گوجه فرنگی تازه، پنیر کمچرب و سبزیجات متنوع تهیه شود، میتواند بخشی از یک رژیم غذایی سالم باشد. اما مصرف پیتزاهای پرچرب با خمیر سفید و حجم بالای گوشتهای فرآوریشده، قطعا نمیتواند در یک رژیم غذایی سالم جای داشته باشد.
همانطور که در بخش قبلی گفتیم، ارزش غذایی نهایی پیتزا به مواد تشکیلدهندهی آن بستگی دارد. برای داشتن یک پیتزای سالم، به نکات زیر توجه کنید:
انتخاب خمیر مناسب:
- به جای استفاده از خمیرهای آماده که معمولا سرشار از شکر و چربی هستند، خمیر پیتزا را خودتان در خانه با آرد سبوسدار تهیه کنید.
- میتوانید از نانهای سبوسدار یا نانهای پیتای نازک به جای خمیر پیتزا استفاده کنید.
سس سالم:
- از سس گوجهفرنگی خانگی به جای سسهای آماده که سرشار از نمک و شکر هستند، استفاده کنید.
- میتوانید از سسهای کمنمک و کمشکر موجود در بازار نیز استفاده کنید.
انتخاب پنیر مناسب:
- از پنیرهای کمچرب یا کمنمک به جای پنیرهای پرچرب و پرنمک استفاده کنید.
- میتوانید از ترکیب پنیرهای مختلف با درصد چربیهای متفاوت استفاده کنید تا طعم و مزه دلخواهتان را به دست آورید.
استفاده از سبزیجات:
- از انواع مختلف سبزیجات مانند قارچ، فلفل دلمهای، ذرت، زیتون، پیاز و … در پیتزا استفاده کنید.
- میزان سبزیجات را در پیتزا افزایش دهید تا به جای گوشت و سوسیس، سهم بیشتری از مواد روی پیتزا را تشکیل دهد.
انتخاب گوشت و سوسیس سالم:
- از گوشتهای کمچرب مانند گوشت مرغ یا ماهی به جای گوشتهای پرچرب مانند گوشت قرمز استفاده کنید.
- مصرف سوسیس و کالباس را محدود کنید و در صورت تمایل، از سوسیس و کالباسهای کمچرب و کمنمک استفاده کنید.
کنترل چربی و نمک:
- از روغنهای سالم مانند روغن زیتون برای پخت پیتزا استفاده کنید.
- از مصرف بیش از حد نمک در پخت پیتزا خودداری کنید.
پخت پیتزا به روشهای سالم:
- به جای سرخ کردن پیتزا، آن را در فر بپزید.
- از پخت پیتزا در مایکروویو خودداری کنید.
نکات کلی
- از نانهای نازک به جای نانهای ضخیم استفاده کنید.
- سایز پیتزا را متناسب با نیاز خود انتخاب کنید و از پرخوری پیتزا خودداری کنید.
- پیتزا را به عنوان یک وعدهی کامل غذایی میل کنید و از مصرف آن به عنوان میان وعده خودداری کنید.
- پیتزا را با سالاد و سبزیجات تازه میل کنید.
با رعایت این نکات ساده میتوانید از یک پیتزای خوشمزه و سالم لذت ببرید و از فواید آن برای سلامتی خود بهرهمند شوید.